In één keer op jezelf gaan wonen vanuit je ouderlijke huis is voor jongeren met een licht verstandelijke beperking vaak een te grote stap. Op Kamers van ORO biedt hen de kans te onderzoeken welke woonplek het beste bij hen past en zelfstandig wonen uit te proberen, met ‘maatjes’ om op terug te vallen. Kay leerde er, behalve veel praktische zaken, ook hoe hij voor zichzelf kan opkomen. Inmiddels woont hij begeleid in zijn eigen appartement. “Ik ben heel blij met wat ik bij Op Kamers geleerd heb.” Projectleider Lotte de Bont, moeder Miranda en zoon Kay vertellen.
Op Kamers biedt jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking een veilige leeromgeving waarin ze zelfstandig wonen kunnen uitproberen.
Veel jongvolwassen met een licht verstandelijke beperking hebben behoefte aan een tussenstap tussen bij je ouders wonen en de best passende vorm om zelfstandiger te wonen. Deze tussenstap was er nog niet. Projectleider Lotte de Bont: “Voor deze doelgroep was er of de individuele begeleiding van begeleid wonen of een groepswoning. Op Kamers biedt het beste van twee werelden: de voordelen van leren in de groep, met persoonlijke begeleiding door maatjes. Een veilige leeromgeving waarin bewoners fouten mogen maken en er altijd iemand is om hen op te vangen.”
Dat was precies wat moeder Miranda en zoon Kay aansprak. “Kay wilde de stap maken naar zelfstandiger wonen”, vertelt Miranda. “Ik vond het lastig – moeders en loslaten hè? Maar Kay wilde heel graag. En ik zag ook dat het belangrijk was dat hij een plek vond waar hij zich kon ontwikkelen. Hij stond een beetje stil in ons gezin. Zijn tweelingbroer heeft geen verstandelijke beperking, maar wel ADHD en PDD NOS. Zijn vier jaar jongere broer heeft klassiek autisme met een hoog IQ.”
“Ik zag dat het belangrijk was dat Kay een plek vond waar hij zich kon ontwikkelen. Hij stond een beetje stil in ons gezin.”
Kay was niet meer op zijn plek thuis, hij vluchtte veel weg, ging fietsen of was op de voetbalclub. “En toen kwam ORO met Op Kamers en de vraag of wij daar als ouders over na wilden denken. Kay komt al sinds zijn vijfde jaar bij ORO, hij ging geregeld logeren in het logeerhuis en doet er ook dagbesteding. Ik wilde graag een plek waar ik als ouder náást de begeleider zou staan en niet de begeleiding in plaats van mij komt. En dat is wat Op Kamers biedt.”
“Bij Op Kamers sta ik als ouder náást de begeleider en komt de begeleiding niet in plaats van mij.”
Structuur aangepast aan bewoners
Begin 2019 is Op Kamers gestart. “We hadden een goeie locatie en zijn gewoon begonnen”, vertelt Lotte. “De kaders hebben we neergezet, terwijl we bezig waren. Het was mooi om zo te beginnen. We gingen niet uit van onze eigen ideeën, maar pasten de structuur aan aan de bewoners. Regels hebben de huisgenoten zelf met hulp van ons opgesteld, zoals na 10 uur ‘s avonds of voor 10 uur ’s ochtends geen harde muziek. Waar zij zich aan stoorden, daar kwamen regels voor.”
Op Kamers gaat uit van vier stappen: Ik start bij Op Kamers, Ik wen bij Op Kamers, Ik leer bij Op Kamers en Ik ga weg bij Op Kamers. “Vanaf de eerste stap werken bewoners, maatjes en ouders nauw samen in de driehoek”, vertelt Lotte. “We maken afspraken met elkaar en hebben veel contact met de ouders.” Miranda: “Kay heeft van begin af aan grote zeggenschap. Het is Kay die gelukkig moet zijn op zijn plek. We hebben veel gesprekken gehad met de maatjes en de manager. We deden het echt samen.”
“Alle maatjes waren mijn maatjes. Ik kon ze alle vragen stellen.”
ORO koos bij Op Kamers bewust voor de term maatjes. “Een maatje voelt gelijkwaardiger dan begeleider”, aldus Lotte. “Jongeren met LVB willen gewoon normaal zijn, die willen niet bij een zorginstelling wonen of een begeleider hebben. Hier is iedereen gelijkwaardig en dat is goed voor hun zelfvertrouwen.” Kay: “Het zijn maatjes van mijn leeftijd, dat vond ik fijn. Alle maatjes waren mijn maatjes. Ik kon ze alle vragen stellen.”
Elkaar goed leren kennen
Voor de tweede stap – Ik ben gewend bij Op Kamers – krijgen de bewoners ruim de tijd. “Vaak is Op Kamers voor de bewoner de eerste ervaring met zelfstandigheid”, zegt Lotte. “We beginnen daarom niet meteen met doelen. In de eerste drie maanden leren de huisgenoten en maatjes elkaar eerst goed kennen. En ouders moeten leren hun kind anders vast te houden. Pas daarna volgt de derde stap en gaan we aan de slag met praktische en sociaal-emotionele leerdoelen. Die verschillen per bewoner. De één stimuleren we dingen uit te proberen, de ander remmen we juist wat af.”
Kay heeft in zijn periode bij Op Kamers veel zelf leren doen. “Ik heb leren schoonmaken en opruimen. Verder heb ik leren koken en de was doen. Ik ben er blij mee dat ik dat zelf kan. Als ik hier in mijn nieuwe appartement mijn kleren laat wassen, kost het geld. Verder heb ik bij Op Kamers nieuwe vrienden leren kennen.” Lotte: “Het voordeel van Op Kamers is dat huisgenoten hier leren omgaan met sociale contacten. Ze hebben de kans om daarmee te experimenteren. We laten ze zelf dingen oplossen, maar zijn er wel bij als het moeilijk is. Veel bewoners maken een ontwikkeling door op sociaal en emotioneel gebied, bijvoorbeeld in voor zichzelf opkomen.”
“Veel bewoners maken een ontwikkeling door op sociaal en emotioneel gebied, bijvoorbeeld in voor zichzelf opkomen.”
Af en toe was het lastig in de groep voor Kay. “Als het op werk druk was en thuis op de groep ook, dan vond ik dat moeilijk”, vertelt Kay. “Dan kon ik wel eens boos worden. Maar dan ging ik naar mijn eigen kamer of even weg.” Miranda: “Op een gegeven moment liet Kay weer vluchtgedrag zien. Daar sprongen de maatjes gelukkig goed op in. Dan gingen ze naar hem toe om te praten.”
Zelfstandig genoeg
De laatste stap bij Op Kamers is: Ik ga weg. Voor Kay was dat naar een begeleid-wonen-plek, toen bij Op Kamers bleek dat hij daar zelfstandig genoeg voor is. “Na een jaar Op Kamers voelde ik me al volwassener”, zegt Kay.
Moeder Miranda is intussen ‘kei-trots’ op hem. “Als je tien jaar geleden gezegd had dat Kay als enige van mijn drie zonen in zijn eigen appartement zou wonen, dan had ik je voor gek verklaard. En kijk nou. Het fijne is dat ik hem niet meteen helemaal heb hoeven loslaten. Er waren altijd korte lijnen met de maatjes. We hebben dit echt samen voor elkaar gebokst. Het was een hele reis, maar ik denk dat het heel goed is geweest, niet alleen voor Kay maar ook voor mij.”
“Ik ben kei-trots op hem. En het fijne is dat ik hem niet meteen helemaal heb hoeven loslaten.”
Ook een tussenstap opzetten tussen thuis en zelfstandig wonen?
Als je het aan Lotte de Bont vraagt zijn drie dingen belangrijk bij een project als Op Kamers: een goede locatie, een sterk team dat goed kan schakelen en de doelgroep goed in beeld heeft en bewoners die gemotiveerd zijn om te leren. “Ik vind het heel bijzonder dat we onze bewoners mogen steunen in de meest turbulente fase van hun leven: voor het eerst bij hun ouders weg, vriendschappen sluiten, relaties aangaan. Het is een heftige tijd en wij mogen hen daarin begeleiden. Ik heb het gevoel dat ik daardoor zelf ook groei.”
ORO heeft een duidelijke beschrijving gemaakt van de unieke werkwijze van Op Kamers. Je vindt dit kennisproduct op het kennispleingehandicaptensector.nl. Hierin staan de verhalen van nog meer bewoners en lees je hoe zij de vier stappen van Op Kamers hebben ervaren. Verder staat hierin alle informatie over de acht belangrijkste uitgangspunten van Op Kamers. In het kort:
1. Werken vanuit gelijkwaardigheid
2. Vaardigheden ontwikkelen
3. Experimenteren en ontdekken
4. Veilige leeromgeving bieden
5. Werken vanuit de driehoek
6. Eigen keuzes leren maken
7. Sociale contacten opdoen
8. Groeien in zelfvertrouwen
Deel deze pagina via:
