“IK BEN NOG NOOIT ZO GELUKKIG GEWEEST, IK VOEL ME BETER DAN OOIT.”

Moeilijk plaatsbare cliënten wonen zelfstandig dankzij onvoorwaardelijke steun

Bekijk de volledige video op Youtube

Het lijkt of Cathy en Judith elkaar al hun leven kennen. Als twee vriendinnen zitten ze naast elkaar aan tafel en vullen ze elkaars zinnen aan. Judith komt iedere twee of drie weken een paar uur bij Cathy langs. Als orthopedagoog? “Tja, zo kan je het noemen”, zegt Judith. “Ik kom vooral gewoon langs.” Dat vraagt om meer uitleg.

Cathy heeft op 25 verschillende plekken gewoond. Vijf-en-twintig. Nergens kon ze aarden. De laatste poging was in een woongroep. “Er waren altijd begeleiders en bewoners om me heen. Ik had een eigen appartement, maar het voelde niet of die plek van mij was. De begeleiding bepaalde wanneer ik moest werken, wanneer ik moest opruimen en wanneer we contact hadden. Het ging helemaal niet goed met me en ik werd opgenomen in een kliniek. Toen hoorde ik over Het Houvast. En nu heb ik een thuis.” Hoho, niet zo snel, Cathy. Wat maakt Het Houvast anders dan andere plekken?

Samen op zoek naar plek op maat

“Begin 2013 is het Houvast gestart”, vertelt Judith. “We zagen mensen met een licht verstandelijke beperking die echt ongelukkig waren in de traditionele zorg. Bij hen is het sociaal aanpassingsvermogen vaak een belangrijk probleem. En juist deze mensen wonen in een groep. Dan wordt het ingewikkeld. Wij wilden eigen huisvesting voor hen, in gewone wijken.”

Wanneer een cliënt zich heeft aangemeld bij het Houvast, gaan ze samen op zoek naar een woning. “Ik wilde eerst niet te groot wonen, dat vond ik eng”, vertelt Cathy. “Ik huurde toen een appartement in een flat. Maar na een tijd wilde ik graag een tuintje, want ik heb een kat. En ik wilde graag een extra kamer, zodat mijn nichtjes en neefjes bij mij kunnen logeren. Nu huur ik dit huis.”

“We zoeken echt een eigen plek op maat”, vertelt Judith. “Dat kan op verschillende manieren: via de woningbouw of via sociaal-maatschappelijke investeerders. Het Houvast heeft ook steeds meer woningen in eigen beheer. Het is altijd in de wijk. Of we dan speciale afspraken maken met de buren? Nee. Voor een deel van de samenleving is het een reflex om de zorg te bellen als het even moeilijk is, bijvoorbeeld als bij een cliënt de muziek te hard staat. Wij vragen dan: Heb je zelf al aangebeld? Wat wij uitdragen is: je moet normaal met elkaar omgaan. Want hoe gewoner je iemand behandelt, hoe gewoner het gedrag.”

Cliënt kiest eigen kernteam

Bijzonder bij Het Houvast is verder dat cliënten zelf hun team samenstellen. “Bij de aanmelding geven de cliënten aan wat ze graag willen: een team van mannen, van vrouwen of juist gemixt, iemand die creatief is of iemand die kan klussen. Cliënten kiezen de begeleiders die bij hen passen. Gaandeweg merken ze dan met wie het wel en niet klikt. Als het niet klikt, dan wordt er gewisseld. Inmiddels hebben we 64 mensen met 64 verschillende kernteams.”

Cathy heeft zes vaste begeleiders. “Meestal blijven ze twee of drie uur. De ene keer gaan we wandelen, de andere keer helpen ze me met poetsen of boodschappen doen en soms gaan we lekker op een terrasje zitten. Als we zo bezig zijn, bespreek ik de onbenulligste dingen met hen, maar ook de belangrijke dingen, zoals je ook met vrienden doet. Verder vind ik het fijn dat ze me helpen als ik iets met instanties of de huisarts moet bespreken.”

Zo vaak begeleiding als mensen nodig hebben

Wat Het Houvast uniek maakt is dat er iedere dag van de week iemand langs kan komen, afhankelijk van de vraag van cliënt. “Vaak hebben mensen met een licht verstandelijke beperking twee opties”, aldus Judith. “Het is of 24-uurszorg of ambulante zorg en dan ziet de cliënt een of twee momenten in de week een uurtje een begeleider. Wij zijn een soort tussenvariant, bij ons is het altijd maatwerk. We zijn er zo vaak mensen ons nodig hebben en hebben dan ook de tijd. Zo brengen we rust. We leiden ook niet iemand per se naar werk of dagbesteding.”

Bij Cathy leidde juist dat uitgangspunt tot een baan als overblijfkracht. “Vroeger dacht ik dat ik per se naar dagbesteding moest. Maar Judith zei: Als je wilt stoppen, dan stop je toch. Nu ben ik overblijfkracht, vier dagen in de week. Dat komt omdat ik thuis mijn rust heb. Ik heb al vier jaar geen woede-uitbarstingen gehad, eerst had ik ze drie keer per dag. Ik ben nog nooit zo gelukkig geweest, ik voel me beter dan ooit.”

Altijd zorg op afstand beschikbaar

Het Houvast biedt naast de geplande begeleiding ook zorg op afstand. “Als ik iemand nodig heb, kan ik bellen met de telefoon van Het Houvast of appen met een begeleider”, vertelt Cathy. “Laatst onweerde het. Dan ben ik blij dat ik iemand kan bellen die me geruststelt.”

“Zorg is altijd beschikbaar”, aldus Judith. “Cliënten hebben telefoonnummers van begeleiders en maken met hen afspraken over appen en bellen. Daarnaast is de Houvasttelefoon 24 uur per dag bereikbaar. De constructie met vaste begeleiders en zorg op afstand werkt heel goed. De positieve bijvangst is dat deze manier van werken ook nog efficiënter en goedkoper blijkt dan de reguliere 24-uurszorg.”

Overigens koos Het Houvast voor beschermingsbewindvoering via een bewindvoeringskantoor. “Onze cliënten hebben een Volledig Pakket Thuis op basis van een WLZ-indicatie en betalen daarmee onze begeleiding. Verder moet de cliënt zelf huur betalen, gas en licht, noem maar op. Met beschermingsbewindvoering zijn dat soort dingen goed geregeld. Dat voorkomt dat wij met cliënten moeten gaan bakkeleien over geld en onbetaalde rekeningen. We hebben het liever over andere dingen.”

Al met al werkt de aanpak van Het Houvast heel goed voor de 64 mensen die de organisatie begeleidt. Als het aan Judith en Cathy ligt nemen andere organisaties deze werkwijze over. “Cathy’s verhuizing van haar flat naar hier is de eerste verhuizing die ze uit vrije wil deed, dat zegt genoeg”, zegt Judith. “Alles is hier op zijn plek gevallen”, beaamt Cathy, “Ik vertrouw mijn begeleiders. En het mooie is: zij vertrouwen mij.”