Gepubliceerd op: 07-10-2024
Laatst bijgewerkt op: 21-10-2024
Bij Cello hadden medewerkers door een aantal veranderingen behoefte aan nieuwe regels en afspraken. Maar daar kwamen ze al snel van terug. ‘Bij onze cliëntengroep is iedere situatie weer anders. Dat vraagt eerder om open gesprekken tussen collega’s onderling over wat te doen. Maar hoe dan? Het Waardenkompas helpt ons daarbij.’
Sanne van Harlingen is coördinerend begeleider bij Cello. Ze werkt op een groep in de wijk in een flatgebouw met 24 appartementen. Daar wonen allemaal mensen met een licht verstandelijke beperking en plus-problematiek. Denk daarbij aan bijkomende problemen zoals psychiatrische problematiek en verslaving.
De reden achter het waardenkompas
Sanne: ‘Door veranderingen waren we allemaal op zoek naar nieuwe houvast. In onze begeleiding kom je alleen steeds weer nieuwe situaties tegen. Daardoor kan je eigenlijk niets vastleggen of dichttimmeren. Onze collega van het Platform Ethiek had contacten met de HAN University of Applied Sciences. Zo kwamen we op het idee om de training Waardenkompas aan te vragen.’
Over de training Waardenkompas
De HAN biedt samen met de Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk (BPSW) de gratis training Waardenkompas: de beroepscode in de praktijk aan. Na deze training ben je beter in staat om te werken vanuit de kernwaarden van je beroep uit de beroepscode en om met dilemma's om te gaan. Ook aan de slag? Download het waardenkompas onderaan de pagina bij Downloads. En wil je echt goed leren werken met het waardenkompas? Volg dan de kosteloze training Waardenkompas: de beroepscode in de praktijk.
Boekje met vragen
Tijdens de training heeft iemand van de HAN het waardenkompas uitgelegd en een waardenboekje uitgereikt. Daarin staan vragen beschreven die je aan elkaar kunt stellen. Het boekje is bedoeld om in je broekzak te dragen. Ook is er een app beschikbaar. Toch maken ze bij Cello geen gebruik van een app of boekje.
Meer ruimte voor overleg
Sanne: ‘We zijn geen types om steeds weer het Waardenkompas erbij te pakken. Maar de vragen in het boekje hebben wel veel veranderd in ons bewustwordingsproces. We drukken nu veel vaker de pauzeknop in om met elkaar te overleggen. Bijvoorbeeld bij het knagende gevoel dat er wellicht een onhandige keuze is gemaakt.’
‘De vragen in het boekje hebben wel veel veranderd in ons bewustwordingsproces.’
Bewuster kijken
Sanne: ‘Daarnaast staan we stil bij: wat willen nu eigenlijk bereiken met deze situatie? En wat willen we hier nu met elkaar uitstralen naar cliënten? Wat hebben we nu nodig? Waar zijn we goed in en waar moeten we voor waken? Het maakt ook dat we elkaar meer bevragen. Bijvoorbeeld: Was dit effect ook waar je op had gehoopt?’
‘We staan stil bij: Wat willen nu eigenlijk bereiken met deze situatie?’
Die tijd vrij maken voor overleg tussen collega’s gaat niet vanzelf. Sanne: ‘Dit is dan ook een terugkerend thema bij ons. We bespreken steeds hoe dit gaat tijdens onze teamoverleggen. Zorgverleners willen er vanuit hun zorghart namelijk vaak graag voor anderen zijn. Daarbij vergeten ze soms zichzelf.’
Tegenwoordig staat de deur dan ook niet continu open voor cliënten bij Cello. Soms betekent dit een: ‘Het komt nu niet uit, maar ik kom om 3 uur langs en dan heb ik alle tijd voor je.’ De gedachte erachter is dat je er dan op zo’n moment juist meer voor de ander kan zijn. Het komt dan vanuit een bewuste keuze.
Naast de cliënt staan
Sanne: ‘In onze gesprekken nemen we verder mee dat we echt naast de cliënt willen staan. We slaan bij wijze van spreken samen het boek open om te kijken: 'Goh, wat is hier nu aan de hand?' In plaats van het boek voor te lezen of te zeggen: 'Nou, dit staat erin.' Dit betekent ook dat iemand bij wijze van spreken tien keer zijn neus mag stoten. Dat proces heeft iemand soms nodig.’
Omgaan met verslaving
Bij Cello wonen veel cliënten die verslavende middelen gebruiken. Vanuit het zorghart is de verleiding om op te gaan leggen dat mensen moeten stoppen of minderen. Maar dat werkt juist averechts.
Sanne: ‘We maken gebruik wel bespreekbaar, maar we gaan daar niet afkeurend in zijn. We voeren het gesprek op een open manier met vragen als: Hoeveel gebruik je eigenlijk? En weet je waarom je begonnen bent? En: wat doe je als je geen geld hebt, terwijl je toch wilt gebruiken? Dat neemt niet weg dat je wel je zorgen kunt uiten.’
‘Zo’n houding heeft echt onderhoud nodig. Daar helpen de vragen en kernwaarden uit het Waardenkompas ons bij.’
Zo’n houding klinkt respectvol en waardig, maar toch gaat ook dit niet vanzelf. Sanne: ‘Je komt als begeleider toch situaties tegen waar je moeite mee hebt. Zo’n houding heeft echt onderhoud nodig. Daar helpen de vragen en kernwaarden uit het Waardenkompas ons bij.’
HAN & Siza en Begeleiding à la carte 2
HAN en Siza willen de training Waardenkompas verder ontwikkelen. Daarom doen zij mee aan Begeleiding à la carte 2. Zo kunnen zij onderzoeken welke impact de ontwikkelde training Waardenkompas heeft op teams. Onder andere door antwoord op de vraag: Voor welke bewustwording zorgt de training? En: hoe werkt de training door in het dagelijks werk van professionals?
Begeleiding à la carte 2 wordt uitgevoerd door kennisorganisatie Vilans en is onderdeel van de Toekomstagenda zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Meer weten?
Deel deze pagina via:
